Tầm quan trọng của chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa là một trong những hoạt chất tự nhiên của thực vật. Do thực vật không thể trốn chạy khỏi sự xâm nhiễm và gây hại của các vi sinh vật, côn trùng và các loài ăn thực vật khác, nên chúng phải phát triển hệ thống phòng thủ chống lại những kẻ xâm nhập từ môi trường xung quanh.

Hoạt chất tự nhiên do thực vật tiết ra có tính kháng khuẩn, kháng nấm và tiêu diệt côn trùng. Chúng giúp chữa lành những tổn thương do tác động của “kẻ thù” và giúp các loài thực vật sống sót trong điều kiện khắc nghiệt. Những hoạt chất này không chỉ quan trọng đối với thực vật mà còn có ý nghĩa đối với sức khỏe con người.

Lycopene - chất chống oxy hóa mạnh được tìm thấy nhiều trong cà chua

Chất chống oxy hóa là gì?

Oxy hiện diện trong không khí chúng ta thở. Chúng đóng vai trò cung cấp nhiên liệu cho các tế bào tạo ra phân tử mang năng lượng hóa học ATP. Tuy nhiên, quá trình đốt cháy nhiên liệu này không diễn ra hoàn toàn và hình thành nên các chất thải được gọi là gốc tự do. Các gốc tự do này gây hại cho tế bào vì chúng tấn công vào cấu trúc tế bào, đặc biệt là ADN, protein và lipid. Các tổn thương này là nguyên nhân dẫn đến việc hình thành các ADN mới và góp phần vào quá trình hình thành khối u. Có thể hiểu đơn giản, các chất chống oxy hóa là phân tử biến đổi các gốc tự do thành “sản phẩm” vô hại bằng cách trung hòa hoạt tính của chúng.

Resveratrol - chất chống oxy hóa có nhiều trong vỏ và hạt quả nho, giúp loại bỏ hiệu quả các gốc tự do trong cơ thể

Vì sao chất chống oxy hóa lại quan trọng đối với cơ thể?

Gốc tự do không chỉ được sinh ra trong quá trình trao đổi chất của cơ thể mà còn đến từ yếu tố môi trường như: Ozone khí quyển, một số loại thuốc trừ sâu và chất tẩy rửa, khói thuốc lá, bức xạ, ô nhiễm, chế độ ăn nhiều đường, chất béo và thức uống có cồn cũng góp phần làm tăng sản xuất ra các gốc tự do trong cơ thể. Stress oxy hóa xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể.

Nếu gốc tự do hiện diện nhiều hơn mức cân bằng với các chất chống oxy hóa, chúng có thể bắt đầu gây tổn hại đến mô mỡ, ADN và protein. Theo thời gian, stress oxy hóa sẽ gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng bao gồm: Tiểu đường, xơ vữa động mạch (hay xơ cứng thành mạch máu), các tình trạng viêm mạn tính, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh thoái hóa thần kinh, ung thư.

Theo thống kê, một người có trọng lượng 70kg sẽ sản sinh ra 1.7kg gốc tự do mỗi năm. Và ADN của một tế bào trong giai đoạn lão hóa phải chịu đến 67.000 cú va chạm của gốc tự do.

Khi nào cần bổ sung chất chống oxy hóa?

Kể từ độ tuổi 25, cơ thể đã bắt đầu đi vào chu trình lão hóa và các dấu hiệu lão hóa dần xuất hiện. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, bổ sung chất chống oxy hóa mỗi ngày là cách hữu hiệu giúp loại bỏ và ngăn chặn tác hại của gốc tự do đối với cơ thể. Vì vậy càng sớm bổ sung các chất chống oxy hóa càng giúp chúng ta có nhiều cơ hội bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

Cơ thể chúng ta có thể tự sản xuất các chất chống oxy hóa, nhưng trong một số trường hợp lượng chất chống oxy hóa trong cơ thể không đủ để loại bỏ các gốc tự do mà đòi hỏi chúng ta phải bổ sung từ bên ngoài:

- Người trong độ tuổi trung niên: Tuổi tác càng cao, chúng ta càng bị nhiều gốc tự do tấn công, trong khi đó chức năng các bộ phận trong cơ thể đang dần suy yếu..

- Những người làm việc thường xuyên trong điều kiện môi trường ô nhiễm, tiếp xúc nhiều với ánh nắng, chịu nhiều áp lực công việc, căng thẳng. Tất cả những yếu tố này đều thúc đẩy gốc tự do tăng cao một cách mạnh mẽ.

- Người có chế độ ăn uống không đầy đủ dưỡng chất, dùng nhiều rượu, bia, hút thuốc lá,…

- Người đang hoặc có tiền sử gia đình mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, ung thư,… Những đối tượng này rất dễ bị các gốc tự do “dòm ngó” khiến dễ mắc bệnh hoặc bệnh tình tiến triển nặng hơn.

Việc tránh tiếp xúc hoàn toàn với các gốc tự do là bất khả thi. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các biện pháp để giảm thiểu tác động của stress oxy hóa lên cơ thể. Về cơ bản, bạn nên cố gắng làm tăng nồng độ các chất chống oxy hóa lên và giảm bớt sự hình thành gốc tự do. Vì vậy chất chống oxy hóa có một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn stress oxy hóa trong cơ thể.